تفاوت عمده ورق فولادی و ورق استیل

مقدمه

فولاد معمولی و ورق استیل آلیاژهای فلزی بر پایه آهن هستند که در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می گیرند. به طور کل، فولاد آلیاژی فلزی حاصل از مخلوط کردن آهن با عناصر دیگر است. فولاد معمولی و ورق استیل نیز در خانواده فولادها قرار می گیرند و می توان گفت که آنها نیز آلیاژهای فلزی آهن هستند. در علم متالورژی و مهندسی مواد، عناصر مختلفی به آهن اضافه شده است تا خواص متفاوتی به دست آید. تفاوت اصلی بین فولاد و ورق استیل، مقاومت آنها در برابر خوردگی است. فولاد متحمل خوردگی می شود در حالی که ورق استیل(مثلا ورق استیل 316 ) مقاومت قابل توجهی در برابر خوردگی و محیط های خورنده دارد. 

فولاد چیست؟

همانطورکه در بالا ذکرشد، فولاد یک آلیاژ فلزی است که از مخلوط آهن و کربن تشکیل شده است. درصد کربنی که مخلوط می شود خواص فولاد را تعیین می کند. اما مقدار کربنی که اضافه می شود همیشه کمتر از 5/1 درصد خواهد بود. جدای از آن، خواص فولاد به سایر عناصر اضافه شده و نیز ناخالصی های موجود در آلیاژ بستگی دارد. متداول ترین عناصر موجود در فولاد شامل منگنز، تنگستن، وانادیم، فسفر و گوگرد است. سیستم های گرید بندی مختلفی نیز برای دسته بندی فولادها بر اساس خواص آنها استفاده شده و به گروه های مختلف تقسیم می شود.

انواع فولاد

طیف وسیعی از انواع فولاد در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. تقسیم بندی کلی انواع فولاد در خانواده های زیر قابل انجام است:
-    فولادهای کربنی
-    فولادهای آلیاژی
-    فولاد ضد زنگ و انواع ورق استیل
-    فولادهای ابزار
فولاد کربنی را می توان مجدداً به سه گروه فولاد کم کربن (فولاد ملایم)، فولاد پر کربن و فولاد کربن متوسط با توجه به درصد کربن اضافه شده به آهن تقسیم کرد. فولاد آلیاژی حاوی عناصر آلیاژی مانند سیلیکون و آلومینیوم است.

خواص فولاد

فولادها دارای خواصی هستند که کاربرد آنها را نسبت به سایر مواد و آلیاژها ارجح می نماید. در ذیل به برخی از خواص شاخصی که فولادها دارند اشاره شده است:
-    استحکام – قدرت
-    سختی
-    شکل پذیری
-    قابلیت جوشکاری
-    ماندگاری
خواص فوق فولاد را به ماده ای مطلوب برای استفاده به عنوان مصالح ساختمانی تبدیل می کند. با این حال، زنگ زدگی یک مشکل بزرگ ایجاد می کند، زیرا فولاد کربنی در برابر خوردگی مقاوم نیست. بنابراین برای جلوگیری از خوردگی، فولاد را اغلب با رنگ های آلی و غیر آلی پوشش می دهند. خوردگی عمدتاً به دلیل اکسیداسیون اتم های آهن رخ می دهد.

ورق استیل چیست؟

ورق استیل نوعی فولاد است که استحکام زیادی در برابر خوردگی دارد. از این رو، آن نیز یک آلیاژ فلزی و مخلوطی از آهن و کروم است. برخلاف محتوای کربن در فولاد معمولی، محتوای کروم ورق استیل حدود 30٪ است. عناصر دیگری مانند مس، مولیبدن و تیتانیوم نیز ممکن است در ورق استیل وجود داشته باشد.
مطلوب ترین خاصیت ورق استیل، مقاومت در برابر خوردگی آن است. این آلیاژ، برخلاف فولاد معمولی، دچار خوردگی نمی شود. بنابراین زنگ زدگی وجود ندارد. این خاصیت آن را در تولید محصولات آشپزخانه و بهداشتی مفید می کند، زیرا استفاده از آن در محیط های مرطوب بی خطر است. همچنین دارای مقاومت حرارتی بالایی است که آن را برای تولید وسایل آشپزخانه مناسب می کند. ورق استیل ظاهر جذاب تری نسبت به فولاد معمولی دارد و با توجه به خواص آنها به زیر گروه هایی به شرح زیر تقسیم می شود.
-    فولاد ضد زنگ دوبلکس
-    فولاد ضد زنگ مارتنزیتی
-    فولاد ضد زنگ فریتی
-    فولاد ضد زنگ آستنیتی

تفاوت بین فولاد و ورق استیل

برای درک بهتر تفاوت بین فولاد کربنی با ورق استیل، لازم است تعاریف ذیل را مدنظر قرار دهیم:

-    فولاد:

فولاد آلیاژ سختی است که از آهن، کربن و سایر عناصر تشکیل شده است. فولاد از آهن و کربن (کمتر از 1.5%) به همراه برخی عناصر دیگر تشکیل شده است. فولاد در برابر خوردگی مقاوم نیست و در محیط های مرطوب دچار زنگ زدگی می شود. فولاد نسبتاً بسیار سخت و در برابر حرارت چندان مقاوم نیست. در کل بهتر است فولاد به عنوان مصالح ساختمانی استفاده شود.

-    ورق استیل:

ورق استیل آلیاژی از آهن، کروم و سایر عناصر است. ورق استیل از آهن و کروم (حدود 30 درصد) به همراه برخی عناصر دیگر تشکیل شده است. ورق استیل در برابر خوردگی بسیار مقاوم است و در محیط های مرطوب دچار زنگ زدگی نمی شود. ورق استیل سخت است اما ساخت آن آسان است و مقاومت حرارتی بالاتری دارد. در کل بهتر است ورق استیل برای تولید وسایل آشپزخانه استفاده شود.

نتیجه

ورق استیل نیز نوعی فولاد است اما اصلاح شده است. یعنی خواصی دلخواه از آلیاژ بدست آمده است. هر دو فولاد و ورق استیل در کاربردهای مختلف استفاده می شوند. اگرچه ورق استیل نوعی فولاد است، اما به دلیل خواص خاصی که دارد از فولاد کربنی متمایز می شود. تفاوت اصلی بین فولاد و ورق استیل این است که فولاد دچار خوردگی می شود در حالی که ورق استیل تحت خوردگی قرار نمی گیرد.

گردآورنده: سید رحیم کیاحسینی